Ara
Close this search box.
anasayfa-others-icon

Erişilebilir Web İçin Bilmeniz Gerekenler

Web erişilebilirliği nedir? E-Erişilebilirlik olarak da bilinen web erişilebilirliği, web sitelerinin fiziksel veya durumsal sınırlamalarına bakılmaksızın herkes tarafından erişilebilir olmasını sağlama sürecidir. İnterneti iş ve eğlence için kullanan engelli insanlar ve sosyo-ekonomik kısıtlamalarla karşı karşıya kalanlar için özellikle önemlidir. Bu makalede, web erişilebilirliğinin ne olduğu, ne anlama geldiği ve web sitenizi nasıl daha erişilebilir hale getirebileceğiniz hakkında genel bir bakış sunulacaktır. Web erişilebilirliğinin dört ana kategorisi vardır: Engelliler, Standartlar, Araçlar ve Yasalar.

Engeller

İster fiziksel ister bilişsel bir engeli olsun, kişilerin tam olarak fayda sağlamak için web’e eşit erişime ihtiyaçları vardır. Web sitelerinin çoğunluğu tamamen erişilebilir bir deneyim sunmazken, dünyanın en iyi bir milyon web sitesinin %2’sinden azı bu pazara hizmet etmeyi hedefliyor. Bu pazar hızla büyüyor ve yetersiz hizmet alıyor; bu nedenle web deneyiminizi erişilebilir hale getirmek rekabet avantajı sağlayabiliyor. Web sitenizin erişilebilirlik standartlarını karşıladığından emin olmak için W3C’nin Web Erişilebilirlik Girişimi (WAI) yönergelerini izleyin.

 

Engelsiz bir navigasyon deneyimi sağlamanın ilk adımı, içeriğin mantıksal yollarla düzenlenmesini sağlamak. Bu, tüm metin ve resimlerin alternatif metin, resim yazıları ve bir tab tuşuna sahip olması anlamına geliyor. Aynı zamanda görme ve motor işlev bozukluğu olan kullanıcılar için sitenize tek tuşlu giriş cihazı gibi alternatif donanımlar kullanılarak erişilebilmesi gerektiği anlamına geliyor. Videolar ve gif’lere metin alternatifleri ve altyazılar eklenmeli. Ayrıca, yeni içerik eklerken, ekran okuyucuların yeni içerikten haberdar olmasını sağlayacak ARIA özelliklerini kullanmak en mantıklısı.

Standartlar

Web Erişilebilirlik Standartları (WCAG), erişilebilirliğin temel ilkelerini ortaya koyuyor. İçeriğin ve kullanıcı arayüzlerinin engelli kişiler tarafından kolayca anlaşılmasını gerektiriyor. Ayrıca çeşitli kullanıcı aracıları tarafından güvenilir bir şekilde yorumlanmalı ve yeni teknolojiler ortaya çıktıkça erişilebilir kalmalı. Bir web sitesi, tüm kullanıcılara olumlu bir kullanıcı deneyimi sağlamak için bu standartları karşılamalı. Bu ilkelere ek olarak web sitesi gezinmeyi, çalışabilirliği ve içerik erişilebilirliğini kolaylaştıracak şekilde tasarlanmalı.

 

WCAG 2.0 standartları devlet kurumlarının iç ve dış işleri de dahil olmak üzere dahili ve harici ajansları da kapsıyor. Yönergeler ajans başkanları, web içerik sağlayıcıları ve uygulama geliştiricileri için tasarlanmış. Bunlar tüm devlet kurumları için geçerli olan Rehabilitasyon Yasası Bölüm 504’ün bir parçasıdır. Uygulama yönetmelikleri 42 C.F.R. SS84’tür ve her devlet kurumu tarafından takip edilmeli. Standartlar; ortaya çıkabilecek tüm sorunları kapsamamakla birlikte, engelli kullanıcılar için web içeriğinin kullanılabilirliğini önemli ölçüde artırıyor.

Araçlar

Web erişilebilirliğini değerlendirmek için birçok farklı araç mevcut. Bazıları otomatik algılama ve belirli standartlara göre karşılaştırma kullanarak web sayfalarını erişilebilirlik açısından kontrol eder. Diğerleri manuel değerlendirme gerektirir, ancak çoğu yardımcı olur. Web erişilebilirlik değerlendirme araçları ne kadar yararlı olsa da insan kararının yerine geçmez. Webster’ın “araç” tanımı araçların rollerini netleştirmeye yardımcı olabilir. Bazı araçlar bir web sayfasının yalnızca belirli bölümlerini kontrol eder ve diğer bölümlerini test etmez. Otomatik bir araç bir sorunu tespit edemediğinde insan değerlendirmesi gerekir.

 

Web erişilebilirliği, okuryazarlığı düşük veya bir web sitesinin dilini anlamayı zorlaştıran engelli kişilere fayda sağlayabilir. Çoğu zaman erişilebilir web siteleri ekran okuyucular tarafından yüksek sesle okunabilir. Okuyamayan kişiler de içerikleri duyabilir. Erişilebilirlik için bir site geliştirirken web geliştiricileri erişilebilirliğini artırmak için başlıklar ve özetler kullandığından emin olmalı. Mükemmel tablolar oluşturmak için en iyi strateji onları olabildiğince basit hale getirmek olsa da bu, onları bir düzen aracı olarak kullanmak anlamına gelmez.

Kanunlar

Web erişilebilirliğini düzenleyen giderek artan sayıda yasa var. Bu yasaların birçoğu zaten emsal teşkil etmiş olsa da hala kriterler belirlemeye ve uyumu zorlamaya çalışırken yasal engellerle karşı karşıya kalınabilir. Bazı yasalar yalnızca federal hükümet web siteleri için geçerlidir, bazıları ise yüksek öğretim kurumlarıyla sınırlıdır. Bir web geliştiricisiyseniz, web erişilebilirliğini düzenleyen yasaları anlamanız önemli. Aşağıda birkaç örnek mevcut. Amerika Birleşik Devletleri’nin bölüm 508 yasası en iyi bilineni, Almanya’nın Engelsiz Bilgi Teknolojisi Federal Yönetmeliği ise en yeni olanı. İtalya’da Accessibilityita, erişilebilirliği düzenleyen mevcut yasa.

 

AB, 26 Ekim 2016’da kabul edilen web erişilebilirliğini düzenleyen bir yasaya sahip. Tüm devlet web sitelerinin on iki ay içinde erişilebilirlik standartlarını karşılamasını zorunlu kılıyor. Brezilya Teknik Standartlar Birliği, web erişilebilirliğini denetlemek için bir çalışma grubu oluşturdu ve erişilebilir siteler için bir erişilebilirlik sembolü oluşturdu. W3C’nin Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergeleri’nden (WCAG) özellikle bahsetmese de yasa, WCAG’den bahseder. AB’nin Web Erişilebilirlik Direktifi’nin (ADA) bir web sitesini engelliler için erişilebilir hale getirmeyi ve insanların bundan kaçınmasını önlemeyi amaçladığını belirtmek gerekiyor.

Yasal Gereklilikler

Federal hükümet ve kurumların web siteleri ve mobil uygulamaları için erişilebilirlik standartlarını uygulamaları kanunen zorunlu. 21. Yüzyıl Entegre Dijital Deneyim Yasası ve Bölüm 508, hükümet ve eğitim web sitelerinde erişilebilirliği yönetiyor. Diğer web siteleri ve mobil uygulamalar erişilebilirlik standartlarını karşılamalı yoksa mali bir cezayla karşı karşıya kalır. Sivil toplum kuruluşları bu standartları karşılamalı veya itibarlarına zarar vermek de dahil olmak üzere para cezaları veya diğer yaptırımlarla karşı karşıya kalırlar. Bu yasa aynı zamanda devlet kurumlarının bir plan oluşturmasını ve web sitesinde bir erişilebilirlik raporu yayınlamasını gerektirir.

 

Adalet Bakanlığı (DOJ) bu düzenlemeleri geliştirme ve uygulama yetkisine sahip. 2016 yılında, DOJ kısaca web erişilebilirliğini göz önünde bulundurdu, ancak herhangi bir ek kural veya rehberlik yayınlamadı. DOJ bunun yerine Başkan Trump’ın düzenlemeleri azaltan Yürütme Emirlerine atıfta bulundu. Bu nedenle öngörülebilir gelecekte DOJ’dan web sitesi erişilebilirliğine dair daha net bir tanım için umut oldukça az. Bu yönergelerin yasal statüsünden bağımsız olarak web sitenizin standartları karşıladığından emin olmak çok önemli.

Örnek Olay İncelemeleri

Politika tasarımı ve yayılma süreçleri yeni ve değiştirilmiş kurumsal norm ve politikaların nüfuz etmeleri için çok önemli. Bu kurumlar, düzenleyici araçları ve aktörleri belirli bir bağlamda çerçeveler ve bu yeni ve değiştirilmiş normlara cevap verir. Web erişilebilirlik politikalarının ve uygulamalarının sosyal sonuçları, sosyal kurumların sürekliliğine katkıda bulunabilir ve aktörleri diğer ülkelerden ilham almaya teşvik edebilir. Bu tez, web erişilebilirlik standartlarını ve politikalarını uygulamada sosyal kurumların rolünü araştırmaktadır. Analize yönelik teorik bir çerçeve oluşturmak için 300’den fazla belgeye ve politika aktörleriyle yapılan 51 görüşmeye dayanmaktadır.

 

Dünya nüfusu hızla yaşlanıyor, Japonya ve Avrupa gibi ülkelerde 65 yaş ortalaması hızla artıyor; ABD’de %16’nın biraz üzerinde. 2020 yılına kadar bu oran %30’a kadar çıkacak. Türkiye’de ise bu oran %10 civarında, yakın gelecekte % 25‘e ulaşacak. Benzer şekilde engelli bireylerin pazar ve satın alma güçleri genellikle göz ardı ediliyor. Türkiye Aile ve Sosyal Politika Bakanlığı araştırmalarına göre on Türk vatandaştan biri, ABD Nüfus Sayımı Bürosu’na göre beş Amerikalı yetişkinden biri bir tür engelden etkileniyor. 2015 itibariyle ABD’de 51,2 milyon, Türkiye’de ise yaklaşık 9 milyon engelli bireyin olduğu görülüyor. Bu demografi için ürün ve hizmet sağlama yoluyla işletmeler bu göz ardı edilmiş pazara giriş yapabilirler.

Öne Çıkan İçerikler